TAND tối cao sẽ không mã hóa án lệ

Không mã hóa án lệ

Tại hội thảo, TAND Tối cao cũng công bố dự thảo mẫu án lệ để lấy ý kiến các thẩm phán, chuyên gia pháp luật. Đáng chú ý, dự thảo mẫu án lệ hoàn toàn không mã hóa họ tên, địa chỉ của các đương sự trong tranh chấp. 35 bản án đưa ra lấy ý kiến cũng không mã hóa họ tên, địa chỉ của bị cáo (thậm chí cả tên, tuổi của cha, mẹ, vợ… của họ), người bị hại, nguyên đơn, bị đơn, người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan…

Trao đổi với Pháp Luật TP.HCM, Phó Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Sơn cho hay hiện vẫn đang có nhiều quan điểm về việc có nên mã hóa tên tuổi, địa chỉ của các nhân vật trong án lệ hay không. “Quan điểm của cá nhân tôi là nên để tất cả vì án đã tuyên công khai, không phải là tài liệu gì bí mật mà phải giấu tên, giấu địa chỉ” - ông Sơn nói.

Ông Sơn cũng cho biết Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) đã yêu cầu Việt Nam phải công khai các bản án sau khi gia nhập WTO. Nước ta đã cam kết sẽ dần dần công khai và trước nay chúng ta cũng từng phát hành tuyển tập các quyết định giám đốc thẩm của Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao (không mã hóa tên tuổi, địa chỉ - PV). “Phải công khai thì mới tuyên truyền cho người dân hiểu được án lệ là gì, án lệ như thế nào và nếu như rơi vào trường hợp tương tự như thế thì sẽ giải quyết ra sao. Người dân cứ dựa vào đó, đỡ phải đi tìm thầy, tìm thợ. Ngành tòa án cũng đỡ bị mang tiếng” - ông Sơn nói thêm.

Án lệ có thể bị bãi bỏ

Tại hội thảo, Phó Chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam Phan Trung Hoài cho biết ông kỳ vọng bản án, quyết định được lựa chọn làm án lệ không chỉ là bản án mẫu mực về vận dụng pháp luật đúng đắn mà còn chứa đựng căn cứ để hình thành nên phán quyết đó. “Với bản án hình sự, nó phải thể hiện được nguyên tắc mà BLTTHS quy định là được ban hành dựa trên cơ sở kết quả tranh tụng công khai tại phiên tòa” - luật sư Hoài bày tỏ. Ông cũng lưu ý khi lựa chọn án lệ thì cần chú trọng cả văn phong pháp lý và tính chuẩn mực của cách hành văn.

Cạnh đó, luật sư Hoài nêu một khó khăn: BLTTHS 2015 quy định một cơ chế để xem xét lại kể cả quyết định giám đốc thẩm của Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao. “Ngay cả quyết định giám đốc thẩm trong một số trường hợp cũng có thể bị xem xét lại. Cho nên tính tiêu chí và tính điển hình của án lệ cũng cần được xem xét”.

Theo Phó Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Sơn, quy định trên hoàn toàn không ảnh hưởng gì tới việc lựa chọn án lệ vì “án lệ có thể bị bãi bỏ khi không còn phù hợp”. “Vấn đề quan trọng nhất là làm sao để các tòa áp dụng thống nhất pháp luật, bảo đảm sự minh bạch trong hoạt động của tòa án” - ông Sơn kết luận.